محصولات محلی پیله کنجکاوی در مزه‌های ایرانی

۱۶ ژانویه امسال (۲۰۲۵) برابر با ۲۷ دی، روز جهانی غذاها و خوراکی‌های تند و آتشین (پرادویه) است. قرار است به یادش زبان‌ها گزگز شوند و جوانه‌های چشایی به رقص بندری درآیند! این مناسبت از ۶ هزار سال پیش راهش را به سفره بشر باز کرده و قومی نیست که از شعله‌های آتیشینش کام نبرده باشد. به روز جهانی خوراکی‌های تند و پرادویه خوش آمدید!

از خیابان‌های شلوغ مکزیک گرفته تا بازارهای پر جنب و جوش هند، گنجینه‌ای از فلفل‌های وسوسه‌انگیز و لذت‌های تند و داغ پیش روی عشاق ادویه و فلفل است. در این روز پر از هیجان، ما سفری را آغاز می‌کنیم که از جغرافیا فراتر می‌رود تا با طعم‌های آتش‌بار، اشک لذت بریزند.

اگر از آن دسته خوراک دوستان هستید که ادویه و فلفل را قاشقی استفاده می‌کنید نه خرده‌پاشی و نوک‌انگشتی، کمربند خود را محکم کنید تا سفر پرادویه خود را آتش کنیم.

چند کشور آتشین‌خور

• مکزیک

در مکزیک، این سرزمین فرهنگ پر جنب و جوش و سنت‌های غنی، آغوش آتشین فلفل چیلی همیشه باز است. از اعماق چیپوتل گرفته تا ضربه آتشین هابانرو، هر لقمه‌ای انفجاری از احساس است که شما را به ولع و اشک بیشتر می‌کشاند.

• هند

با سفر به شرق، خود را به قلب هند می‌زنیم، جایی که ادویه بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی روزمره است. در اینجا، چیلی فلفل فروتنی است که غذاهای معمولی را به مهمانی‌های خارق العاده تبدیل می‌کند. غذاهای هندی از گرمای بی‌نظیر کاری ویندالو گرفته تا پیچیدگی معطر بریانی، گواهی بر قدرت ادویه‌ها در بالا بردن طعم‌ها به قله‌های جدید است.

• تایلند

با جسارت بیشتر، به تایلند می‌رسیم، سرزمین لبخندها و بهشتی برای دوستداران ادویه و فلفل. غذاهای تایلندی تعادل ظریفی از شیرین، ترش، شور و تند است که هماهنگی خوبی از طعم‌ها را ایجاد می‌کند. از لذت آتشین سوپ تام‌یام تا طعم معطر کاری سبز، غذاهای تایلندی جشنی از طعم‌های جسورانه آشپزی است.

کشورهای محافظه‌خور

غذاهای کمتر تند با طعمی کاملا یواش اغلب با کشورهای اسکاندیناوی مثل سوئد، نروژ و دانمارک پیوند خورده است.

خوراک‌ها و غذاهای تند ایرانی

معمولا خوراک‌ها و غذاهای ایرانی از نفس اژدها در امانند و طعم متعادلی دارند. تقریبا ادویه‌ای بر ادویه دیگر غلبه نمی‌کند! با این حال، برای خوردن غذاهای تند ایرانی باید به مناطقی سفر کنیم که آب و هوایی شبیه به هند داشته باشند. مثلا کراهی، هواری جهینگا یا بریانی سیستان و بلوچستان، فلفل و سمبوسه آبادانی یا قلیه ماهی بوشهری از جمله غذاهای تند ایرانی است که ضربه کاری خوبی می‌نوازد.

لیمو تند پیله، یک کنارغذای ترش و تند بامزه

ما هم دست خالی از این هدیه آتشین نیستیم. لیمو تند پیله، موج پر از شور و شری است که از لیموهای معروف جهرم و گرمای فلفل قرمز تند جنوب وام گرفته و چاشنی فوق‌العاده خوشمزه‌ای برای تندخوران است. به هر غذایی که بخواهید ترشی و چاشنی بامزه‌ای اضافه کنید، می‌تواند این کنارغذای ترش و تند بگذارید و طعم یک چاشنی بدون افزودنی و نگه‌دارنده را بچشید. از ماکارونی گرفته تا قیمه بادمجان، طعم و مزه لیمو تند، تجربه لذت غذا را چندبرابر می‌کند.

مقیاس اسکویل: واحد حرارت و تندی فلفل

برای تعیین کمیت تندی غذاهای مختلف، مقیاس اسکویل به داد رسید. این مقیاس که به نام داروساز، ویلبر اسکویل، نامگذاری شده، مقدار کَپسایسین را که همان ماده شیمیایی مسئول گرمای فلفل چیلی است، اندازه‌گیری می‌گیرد. هر چه واحدهای اسکویل بالاتر باشد، غذا تندتر است.

بامزه‌ترین اسم فلفل‌ها

• فلفل شبح یا فلفل قاتل: با وجودی که در لیست فلفل‌های جهان رتبه چندم است ولی هنوز هم می‌تواند یک مرد بالغ را به زانو درآورد. این فلفل آنقدر تند است که ارتش هند از آن به عنوان سلاحی برای ساختن نارنجک‌های گاز اشک‌آور استفاده کرد. میزان تندی این فلفل ۱۷۰ بار از سس تاباسکو بیشتر است.
• نفس اژدها: این فلفل با ۴/۲ میلیون اسکویل، به شکل غیررسمی تندترین فلفل دنیا است ولی هنوز هیچ آماری حتی گینس زیر بار آن نرفته است.

چند واقعیت آتش‌بار

• سلامتی با تندی

دانشمندان پیشنهاد می‌کنند برای کاهش وزن و افزایش متابولیسم غذای گرم و تند بخورید. ضمن اینکه خاصیت آنتی‌اکسیدانی و آنتی‌باکتریایی موجود در ادویه‌ها و فلفل‌ها، ضامن سلامتی هستند.

• رکورد فعلی گینس: کارولینا ریپر

کارولینا ریپر داغ‌ترین ایالت فلفلی جهان است که «رکوردهای جهانی گینس» است. این فلفل حدود ۲/۲ میلیون واحد حرارتی اسکویل (SHU) دارد، در حالی که مقدار اسکویل فلفل دلمه‌ای تقریبا هیچ است. یعنی اینطور بگوییم که فلفل کارولینا ریپر ۲۰۰ برابر تندتر از فلفل هالپینو است.

• قدرت کپسایسین:

ترکیبی که مسئول گرما در غذاهای تند است، کپسایسین است. با اتصال به گیرنده‌هایی که معمولا به گرما پاسخ می‌دهند، مغز ما را فریب می‌دهد تا فکر کند دهان‌مان آتش گرفته است. در واقع می‌تواند باعث آزاد شدن اندورفین در مغز شود و باعث ایجاد حالت طبیعی «تند» یا احساس سرخوشی هم شود.

• خنک شدن با لبنیات:

وقتی به خوردن فلفل تند دارید، کافی است یک لیوان شیر یا یک وان ماست را دم دست داشته باشید. نوشیدن آب سوزش را بدتر می‌کند.

• تکامل فلفل تند:

پرندگان گیرنده‌های طعمی برای کپسایسین ندارند و این به آنها اجازه می‌دهد حتی تندترین فلفل ها را بخورند. این موضوع دانشمندان را به این باور رسانده است که پرندگان با پخش کردن دانه‌های فلفل‌های تند نقش مهمی در تکامل آنها داشته‌اند.

 

باشد که جوانه‌های چشایی‌مان همیشه حال‌شان خوب و در هیجان باشند! به تیم این ارتش آتشین بپیوندید و از لحظه‌های فلفلی خودتان به ما بگویید.